آثار و نتایج نهضت عاشورا

شهادت مظلومانه سید الشهدا و یارانش در كربلا، تأثیر بیدارگر و حركت آفرین داشت و خونى تازه در رگهاى جامعه اسلامى دواند، جو نامطلوب را شكست و امتداد آن حماسه، در طول تاریخ، جاودانه ماند. حتى در همان سفر اسارت اهل بیت (ع ) نیز، تأثیرات سیاسى این حادثه در اندیشه‏هاى مردم آشكار شد. گروهى از اسرا را كه به شام مى ‏بردند، چون به«تكریت» رسیدند، مسیحیان آنجا در كلیساها جمع شدند و به نشان اندوه بر كشته شدن حسین علیه السلام،ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند. به شهر«لینا» نیزکه رسیدند،مردم آنجا همگى گرد آمدند و بر حسین (ع )و دودمانش سلام و درود فرستادند، امویان را لعن كردند و سربازان را از آنجا بیرون كردند. چون خبر یافتند كه مردم«جهینه» هم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند. به قلعه« كفر طاب » رفتند، به آنجا نیز راهشان ندادند. به«حمص» كه وارد شدند، مردم تظاهرات كردند و شعار دادند:«اكفرا بعد ایمان و ضلالا بعد هدى؟» و با آنان درگیر شدند و تعدادى را كشتند. برخى از تأثیرات حماسه عاشورا از این قرار است:

1ـ قطع نفوذ دینى بنى امیه بر افكار مردم‏ .

2ـ احساس گناه و شرمسارى در جامعه، بهخاطر یارى نكردن حق و كوتاهى در اداى تكلیف‏.

3ـ فروریختن ترس و رعبها از اقدام و قیام بر ضد ستم‏.

4ـ رسوایى یزیدیان و حزب حاكم اموى‏.

5ـ بیدارى روح مبارزه در مردم‏.

6ـ تقویت و رشد انگیزه‏هاى مبارزاتى انقلابیون‏.

7ـ پدید آمدن مكتب جدید اخلاقى و انسانى(ارزشهاى نوین عاشورایى و حسینى).

8ـ پدید آمدن انقلابهاى متعدد با الهام از حماسه كربلا.

9ـالهام بخشى عاشورا به همه نهضتهاى رهایى بخش و حركتهاى انقلابى تاریخ‏ .

10ـ تبدیل شدن«كربلا» به دانشگاه عشق، ایمان، جهاد و شهادت براى نسلهاى انقلابى شیعه‏.

11ـ به وجود آمدن پایگاهی نیرومند، عمیق و گسترده تبلیغى و سازندگى در طول تاریخ، بر محور شخصیت و شهادت سید الشهدا علیه السلام.

از نهضتهاى شیعى پس از عاشورا، مى‏توان«انقلاب توابین»،«انقلاب مدینه»،«قیام مختار»،«قیام زید»،... وحركتهاى دیگر را نام برد. تأثیر حماسه عاشورا را درانقلابهاى بزرگى كه در طول تاریخ، بر ضد ستم انجام گرفته، چه در عراق و ایران و چه در كشورهاى دیگر، نباید از یاد برد.«فرهنگ شهادت» و انگیزه جهاد و جانبازى كه در انقلاب اسلامى ایران و هشت سال دفاع مقدس در جبهه‏ها جلوه‏گر بود، گوشه‏اى از این تأثیر پذیرى است. یكى از نویسندگان محقق، نتایج نهضت كربلا را عبارت مى‏داند از:

1ـ پیروزى مسأله اسلام و حفظ آن از نابودى‏.

2ـ هزیمت امویان از عرصه فكرى مسلمین‏.

3ـ شناخت اهل بیت (ع ) بهعنوان نمونه‏هاى پیشوایى امت‏.

4ـ تمركز شیعه از بعد اعتقادى بر محور امامت‏.

5ـ وحدت صفوف شیعه در جبهه مبارزه‏.

6ـ ایجاد حس اجتماعى در مردم‏.

7ـ شكوفایى موهبتهاى ادبى و پدید آمدن ادبیات عاشورایى.

8ـ منابر وعظ و ارشاد، به عنوان وسیله آگاه کردن مردم‏.

9ـ تداوم انقلاب بهصورت زمینه سازى نهضتهاى پس از عاشورا.

حادثه كربلا، گشاینده جبهه اعتراض علیه حكومت امویان و سپس عباسیان شد، چه به صورت فردى كه روحهاى بزرگ را به عصیان و افشاگرى واداشت، و چه به شكل مبارزه‏هاى گروهى و قیامهاى عمومى در شهرى خاص یا منطقه‏اى وسیع.

خون او تفسیر این اسرار كرد         ملت خوابیده را بیدار كرد

پى‏نوشتها:

1. کلیات اقبال لاهوری، ص 75.

2. برگرفته از کتاب فرهنگ عاشورا، جواد محدثی ، ص 21.